အလောင်းတော်ကဿပ

.......................

မုံရွာခရိုင်၊ ယင်းမာပင်မြို့နယ်တွင် တည်ရှိသည်
အနောက်တောင်ဘက်တွင် မဟူရာတောင်
အနောက်ဘက်နှင့် အနောက်မြောက်ဘက်တို့တွင် ပုံတောင် ပုံညာတောင်
မြောက်ဘက်တွင် ပုံတောင် ပုံညာတောင် အဆက် ခေါက်လောက်တောင်ရှိသည်

အချို့က  ဝေပုလ္လ၊ ဝေဘာရနှင့် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ဟု ဆိုသည်

မုံရွာမြို့၏ အနောက်မြောက်ဖက်တွင်ဖြစ်ပြီး မိုင် ၆၀ခန့် ကွာဝေးသည်
မုံရွာမှ ချင်းတွင်းမြစ်တစ်ဘက်သို့ ကူး၍ ယင်းမာပင်မြို့သွားလမ်းအတိုင်း သွားလျှင် မိုင်၄၀ခန့်အကွာတွင်  သလောက်ရွာရှိသည် သလောက်ရွာမှ အလောင်းတော်ကဿပသို့  ၁၇ မိုင်ခန့် ထပ်မံသွားရသည်

ကနီလမ်းမှလာလျှင် ညောင်ပင်လယ်ရွာသို့ မိုင် ၂ဝခန့် ဝေးပြီး ညောင်ပင်လယ်ရွာမှ ၁၇ မိုင်ကျော်ခန့် ဝေးသည်

ရင်ပြင်မှာ အလျားပေ ၁ဝဝ၊ အနံပေ ၆ဝခန့်ရှိပြီး နှစ်ဆောင်တွဲဖြစ်၍ အရှေ့မြောက်ဘက်အဆောင်တွင် အလောင်းတော် ရှိသည် အနောက်တောင်ဘက် အဆောင်သည် အာရုံခံဖြစ်သည်

တန်ဆောင်းနှစ်ဆောင်တွဲ၍ အလျားပေ ၃ဝ၊ အနံ ၄၂ ပေခန့် ရှိသည်။ အာရုံခံတန်ဆောင်းဘက်၌ ကြေးစည် ကြီးငယ်အလုံးပေါင်း ၈ဝ ဆွဲချိတ်ထား၍ တန်ဆောင်းအနီးတွင် ခေါင်းလောင်းကြီး သုံးလုံးနှင့် စေတီငယ် တစ်ဆူ ရှိသည် တန်ဆောင်းအတွင်းတွင် မထေရ်မြတ်ကြီးကိုရည်မှန်၍ အုပ်ရိုး အင်္ဂတေဖြင့် သွန်းထားသောပုံတော်ရှိသည် ရွှေချပူဇော်ထားသည်

ပုံတော်သဏ္ဍာန်
 ..............

အလောင်းတော်သည် လက်ယာနံတောင်းဖြင့် လျောင်း၍ လက်ယာလက်ကို ပက်လက်ဖြန့်ကာ ခေါင်းအုံးလျက် အနောက်မြောက်သို့ ဦးခေါင်းပြုထားပြီး ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပုံ ဖြစ်သည်

အ​ဆောင်တော်အတွင်း အလောင်းတော်၏ ခေါင်းရင်းဘက် ရှေ့နားတွင် မတ်ရပ်တော် တစ်ဆူ ရှိ၏

အလောင်းတော်၏ အနောက်မြောက်ယွန်း အထက်စောင်းတန်း ကုန်းမြင့်ပေါ်တွင် ငါးတောင်ခန့်အနက်ရှိသော ရေတွင်းတစ်ခုရှိသည် မေတ္တာရေတွင်းဟု အမည်ရသည်

ပတ်ဝန်းကျင်အနေအထား
......................
မဟူတောင်တွင် လုံးပတ်အတောင် ၂ဝ ခန့်ရှိသော ကျွန်းပင်မောင်နှမ ရှိသည်ဟု ဆိုကြသည်

အလောင်းတော်တည်ရာ ကုန်းမြင့်အောက်သို့ တောင်ဘက်မှ ချောင်းမကြီးခေါ် တောင်ကြားချောင်းသည် စီးဝင်ငုပ်လျှိုးသွားပြီးလျှင် မြောက်ဘက်မှပြန်ထွက်၍ နောက်ဆုံး ချင်းတွင်းမြစ်သို့ စီးဝင်သည်

ထိုချောင်း ကုန်းပြင်အောက်ဝင်ရာ အဝ (တောင်ဘက်ပေါက်)ကို အထက်ရေစပြင် ဟုခေါ်၍ ထွက်ရာအဝ (မြောက်ဘက်ပေါက်)ကို အောက်ရေစပြင် ဟုခေါ်သည်။ ထိုအဝနှစ်ခု အကြား ချောင်းငုပ်နေသော အကွာကား ပေ ၁၅ဝ ကျော် ၂ဝဝ နီးပါး ရှိသည်။

ဘုရားဖူးများသည် အဓိဋ္ဌာန်၍ ဆွမ်းတော်ပွဲများကို အထက်ရေစပြင်မှ မျှောချလိုက်သောအခါ ဆွမ်းတော်ပွဲသည် ငုပ်သွားသောချောင်းထဲသို့ ရေစီးအလိုက်ပါသွားလေရာ အောက်ရေစပြင်မှ ထွက်လာသောအခါ ဆွမ်းများပါမလာဘဲ ခွက်ချည်း ထွက်လာသည်ဟုဆိုသည်

အတောင် ၂၀ ခန့် ဝင်မိလျှင် ကျောက်သားပိတ်၍ တွင်းခေါင်းဆုံးနေလေသည်။ ထိုပိတ်နေသော ကျောက်ခေါင်းထဲတွင် ကဿပအလောင်းတော်အစစ် ရှိသည်ဟု အယူရှိကြသည်


သမိုင်း
......

အလောင်းတော်ကဿပဟု ဆိုရာ၌ ဂေါတမမြတ်ဗုဒ္ဓ၏ ရှေ့​၌ ပွင့်တော်မှုပြီးသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားမှ အစပြု၍ မြတ်ဗုဒ္ဓသာသနာမှာ ကဿပ ပေါင်းများစွာရှိပါတယ်
ဥရုဝေဠကဿပ၊ နဒီကဿပ၊ ဂယာကဿပ၊ ရှင်မဟာကဿပ ကုမာရ ကဿပ တို့အပြင် သာသနာနှောင်းပိုင်းမှာလည်း သီဟိုဠ်ကဿပ ကိဉ္စိပူရကဿပ တို့ရှိသည့်အပြင်
နရပတိစည်သူမင်းလက်ထက်တွင် ထင်ရှားသော ပေါင်းလောင်းရှင်ကဿပ ဟူ၍ ကဿပအမည်ဖြင့် ထင်ရှားသော ပုဂ္ဂိုလ်ထူး အများအပြားရှိပါတယ်

ထို့အပြင် မေဓာလင်္ကာရ ပရမသဒ္ဓမ္မ ရာဇိဓိရာဇာဂုရု တံဆိပ်တော်ရ ပြည်ဆရာတော်ကြီးက တောင်ကြားရွာသား ရှင်ကဿပဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်

ဒေသခံတို့ကတော့ မြတ်ဗုဒ္ဓရဲ့ တတိယ အဂ္ဂသာဝက ပထမသင်္ဂါယနာတင် ရှင်မဟာကဿပ ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ပေါင်းလောင်ရှင် ကဿပ ဟူ၍လည်းကောင်း ဝိဝါဒအနည်းငယ် ကွဲပြားကြပေမယ့် အများစုကတော့ တတိယအဂ္ဂသာဝက အရှင်မြတ်ကြီးလို့ပဲ ယုံကြည့်ကြပါတယ်

သို့ရာတွင် ရှင်မဟာကဿပကြီးသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ပထမသင်္ဂါယနာတင်ရာ ဝေဘာရတောင်၌ပင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်ဟု ကဿပ သံယုတ် အဋ္ဌကထာတွင် ဆိုခြင်းကြောင့် ကျမ်းဂမ်အရ ရှင်မဟာကဿပကြီး ဖြစ်နိုင်ရန် အလှမ်းဝေးကွာလွန်းနေပါတယ်

ပေါင်းလောင်းရှင်ကဿပ နှင့် တောင်ကြားရွာသား ရှင်ကဿပ  ဟုဆိုလျှင်တော့ ငြင်းနိုင်ဖွယ်သိပ်မရှိဘဲ ယုတ္တိနှင့်နီးစပ်နိုင်ပါတယ်

ပေါင်းလောင်းရှင်ကဿပ ထေရုပ္ပတ္တိ
...................................

နရပတိစည်သူမင်းလက်ထက် ထီးလင်းမြို့စီရင်စု ပေါင်းလောင်ရွာ ဇာတိဖြစ်၍ ပုဂံမြို့တောင်ဘက် ခရီးတစ်တိုင်ကျော်ကွာသော တောရကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူသည်။

ဆရာတော်သည် သီဟိုဠ် အနှံအပြား ဘုရားဖူးကြွပြီးနောက် သီဟိုဠ်မှ ဓာတ်တော် ၃၇ ဆူနှင့် မေးရိုးတော်တစ်ဆူ ပင့်ခဲ့ပြီးလျှင် အထက်မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခွင် ဘုရားများ အနှံအပြားတည်သည်။

ထိုဘုရားတည်ရာ အရပ်တို့ ၌လည်း လှည့်လည်၍ သီတင်းသုံးတော်မူသည်။ ယောနယ်ဘက်သို့လည်း သာသနာပြု ကြွတော်မူတတ်သည်။

မြင်းမူ တောရကျောင်းမှ အမြင့်တောကျောင်း၊ တုံတောကျောင်းမှဖြတ်၍ ယောနယ်ဘက်သို့ သာသနာပြုကြွအသွား ယခု ပုံညာတောင် နှင့် မဟူတောင်တို့ဆုံရာ အလောင်းတော်နေရာ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလေသည်။

ရွာသားများ ကိုးကွယ်သူ ဒါယကာများက ကောင်းစွာ သဂြိုဟ်ကြပြီးလျှင် အထိမ်းအမှတ်သဘောနှင့် ကိုယ်စားပုံတော် အလောင်းတော်သဏ္ဍန် တည်ထားကိုးကွယ်ရာမှ အလောင်းတော်ကဿပဟု ဝေးနီးအနှံ ကျော်စောလာသည်ဟု ဆိုကြသည်။


တောင်ကြားရွာသား ရှင်ကဿပ
.............................

သက္ကရာဇ် ၇၆၃ ခုနှစ် နန်းတက်သော ပထမမင်းခေါင် လက်ထက်က တောင်ကြားရွာမှ ရဟန်းဖြစ်သော ကဿပအမည်ရှိသော ရဟန်းတစ်ပါးသည် သီဟိုဠ်ကျွန်းသို့သွား၍ စာပေကျမ်းဂန် သင်ယူတတ်မြောက်သောအခါ ပြန်လာပြီးလျှင် မုံရွာမြို့တောင်ဘက် ချင်းတွင်းမြစ်၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းတွင်ရှိသော အမြင့်မြို့အနီး ရွှေလှေအရပ်၌ တိုက်တာတည်လျက် တပည့်သံဃာများစွာတို့ဖြင့် စာပေကျမ်းဂန် ပို့ချ သင်ကြား၍ နေလေသည်။

လူထုပုရိတ်သတ်တို့နှင့် အစဥ်ထိတွေ့ဆက်ဆံနေရသည်ကို ငြီးငွေ့တော်မူပြန်သဖြင့် မုံရွာမြို့အနောက် ကျောက်မျက် အရပ်သို့ သွားရောက်နေတော်မူသည်။

ကျောက်မျက်အရပ်၌ နေတော်မူရာတွင် ဆေးအကြောင်း ကောင်းစွာ သိကျွမ်းတော်မူသည်ဟု ကျော်ကြားပြန်သဖြင့် ရှေးကထက် ပရိတ်သတ်များစွာ လာကြသောကြောင့် ကျောက်မျက်မှ ခရီးတစ်သောင်းငါးတိုင်ခန့် ဝေးသော တောင်ခြေရင်းတည်ရှိသော ငသလောက်ခေါင်းပြောင် အရပ်သို့ ကြွ၍ သီတင်းသုံးတော်မူသည်။

ငသလောက်ခေါင်းပြောင် အရပ်၌ နေရာတွင်လည်း လူတို့သည် သတင်းနားထောင်၍ ကြားရာအရပ်သို့လိုက်လျက် ဖူးမျှော်ဆည်း ကပ်ကြပြန်သဖြင့် နေ့မစဲ၊ ညဉ့်မစဲ၊ ပရိတ်သတ် တသဲသဲ ဆူညံနေကြသောကြောင့် ငြီးငွေ့စက်ဆုပ်တော်မူပြန်သဖြင့် ၂၅ ခုသော တောင်များကိုကျော်လွန်၍ သွားရသော ယခု အလောင်းတော် ကဿပခေါ်သော တောင်ကမ်းပါးယံအနီး၌ ဧကစာရ သီတင်းသုံး နေတော်မူသည်။

ထိုသို့ ခဲယဉ်းသော တောတောင်ကြား၌ နေတော်မူငြားလည်း ရှေးဘုန်းရှေးကံ ဖြည့်ဆည်းခဲ့ဖူးသော ပါရမီထူး ဝိသေသကြောင့် လူအများသည် သတင်းနားထောင် လိုက်လံရှာဖွေကြသောကြောင့် လူအများသိ၍ သွားပြန်သဖြင့် ထူခြားသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ကြည်ညိုသူများ သဒ္ဓါပွားလျက် ထက်သန်သော စေတနာဖြင့် ဆည်းကပ်ပူဇော်ဖူးမျှော်ရန် လာကြပြန်သည်။

ရှင်မဟာကဿပသည် ထိုနေရာ၌ပင် အသက်ထက်ဆုံး သီတင်းသုံးနေထိုင်၍ ပျံလွန်တော်မူသည်

ထို ပျံလွန်တော်မူသော နေရာ၌ ဥဒ္ဓိဿ အလောင်းတော်သဏ္ဌာန် အင်္ဂတေဖြင့် ပြုလုပ်ထားကြသည်ဟု ဆိုလေသည်


......................


ကိုး ဂူးဂဲလ်

သန်းထွန်းလေး အင်းတဲရွာ
အောင်ညီကိုရွှေထည်စက်ဖြတ်လုပ်ငန်း